Yunancada ismin -e hali ve -de hali aynı şekilde kullanılmaktadır. Bu sebeple iki hali birlikte öğrenmiş olacağız. Ve aslında bir önceki bölümde gördüğümüz İsme -i hali verilmesini iyi bir şekilde kavrayabildiysek bu halleri öğrenmemiz çok kolay olacaktır.
“İsimlerin -i Hali-Yunanca Dersleri 12“ yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
İsimlere -e ve -de hali verirken, ismin -i halinde kullanılan artikellerin önüne (σε) eklenir.
Yani;
Eril isimler için : σε + το(ν) birleşmesi kısaca στο(ν) (ston)
Dişi isimler için : σε + τη(ν) birleşmesi kısaca στη(ν) (stin)
Yansız isimler için : σε + το birleşmesi kısaca στο (sto)
Parantez içinde bulunan -ν (n) harfleri bir sonraki kelime sesli harfle başlıyorsa kullanılmaktadır.
Tekil Eril İsimlerde -e/-de hali;
Yunancada tekil olan eril isimler -e ya da -de halini alacakları zaman
- İsmin önünde bulunan ο artikeli στο(ν) a dönüşür.
- Eril ismin sonunda bulunan (-ς) kaldırılır.
Örnek:
ο πίνακας (karatahta / tablo) στον πίνακα (karatahtaya /tabloya)
(o pinakas) (ston pinaka)
Ο πίνακας είναι εδώ. Karatahta burada.
(O pinakas ine edo.)
Ο άντρας γράφει στον πίνακα. Adam karatahtaya yazıyor.
(O andras grafi ston pinaka.)
Yukarıdaki iki cümlede kullanılan ο πίνακας yani karatahta kelimesinin, ismin -e halinde bulunan bir cümle içinde kullanıldığında hem kendinden önce gelen artikelin değiştiğini mavi ile boyanmış olarak görüyoruz hem de sonundaki -s harfinin yok olduğunu.
Tekil Dişi İsimlerde ismin -e/-de hali;
Yunancada tekil olan dişil isimler -e ya da -de halini alacakları zaman
- İsmin önünde bulunan η artikeli στη(ν) e dönüşür.
Örnek:
η Αθηνά (Atina) στην Αθηνά (Atina’ya / Atina’da)
(i Atina) (stin Atina)
Η Αθηνά είναι όμορφη πόλη. (Atina güzel şehirdir.)
(İ Athina ine omorfi poli.)
Εγώ πηγαίνω στην Αθηνά. (Ben Atina’ya gidiyorum.)
(Ego pigeno stin Athina.)
Tekil Yansız İsimlerde ismin -e/-de hali;
Yunancada tekil olan yansız isimler -e ya da -de halini alacakları zaman
- İsmin önünde bulunan το artikeli στο ya dönüşür.
Örnek:
το ράφι (raf) στο ράφι (rafa / rafta)
(to rafi) (sto rafi)
Αυτό το ράφι είναι μπλέ. (Bu raf mavidir.)
(Afto to rafi ine ble.)
Ο φάκελος είναι στο ράφι. (Zarf raftadır.)
(O fakelos ine sto rafi.)
Bilmediğimiz Kelimeler:εδώ: buradaο άντρας: adamγράφω: yazmak fiiliόμορφη: güzelπόλη: şehirφάκελος: zarfμπλε: mavi
ÇOĞUL İSİMLERE -E/-DE HALİ VERİLMESİ
Çoğul Eril İsimlerde -e/-de hali;
Yunancada tekil olan eril isimler -e ya da -de halini alacakları zaman
- İsmin önünde bulunan οι artikeli στους (σε+τους) a dönüşür.
- (-οι) ile biten çoğul eril isimlerin sonu (-ους) ile bitirilir.
- (-ες) ile biten çoğul eril isimlerin sonu aynı şekilde kalır.
Örnek:
οι αδελφοί (erkek kardeşler) στους αδελφούς (erkek kardeşlere-de)
Πού είναι οι αδελφοί σου; (Erkek kardeşlerin nerede?)
(pu ine i adelfi su?)
Ο Νίκος στέλνει γράμμα στους αδελφούς του.
(Νikos erkek kardeşlerine mektup gönderiyor.)
(O Nikos stelni grama stus adelfus tu.)
οι φύλακες (korumalar) στους φύλακες ( korumalara-da)
(i filakes) (stus filakes)
Τι κάνουν οι φύλακες; (Korumalar ne yapıyor?)
(ti kanun i filakes)
Τα πεδίά πηγαίνουν στους
φύλακες. (çocuklar gardiyanlara gidiyor.)
Çoğul Dişil İsimlerde -e/-de hali;
Yunancada çoğul olan dişil isimler -e ya da -de halini alacakları zaman
- İsmin önünde bulunan oı artikeli στης e dönüşür.
- İsim sonu –ες olarak kalır.
Örnek:
οι θείες (Teyzeler) στις θείες (Teyzelere-de)
(oı thies) (stis thies)
οι φίλες (Kız arkadaşlar) στις φίλες (Kız arkadaşlara-da)
(i files) (stis files)
Çoğul Yansız İsimlerde -e/-de hali;
Yunancada tekil olan yansız isimler -e ya da -de halini alacakları zaman
- İsmin önünde bulunan τa artikeli στa ya dönüşür.
- İsim sonu değişimleri Çoğul halde olduğu gibi kalır.
τα παιδιά (Çocuklar) στα παιδιά (Çocuklara-da)
(ta pedya) (sta pedya)
τα δέματα (ağaçlar) στα δέματα (Ağaçlara-da)
(ta demata) (sta demata)